Verduurzaam uw tuin! 14 tips

Ik wil een duurzamere tuin. Wat kan ik doen?

Een duurzame tuin heeft vaak het imago van een verwilderde tuin. Dit hoeft niet, met een paar simpele ingrepen heeft u toch een verzorgde maar duurzamere tuin.

1. Tegels wippen, tegels vervangen door groen

Je kent ze wel; van die volledig dichtgetegelde tuinen met kunstgras en een paar plantenbakken. Niet echt het toonbeeld van een duurzame / ecologische tuin. Door tegels te verwijderen om plaats te maken voor groen brengt u meer diversiteit in de tuin. De vogels en insecten zullen u dankbaar zijn. Bijkomend voordeel is dat regenwater gemakkelijker kan weglopen in de ondergrond. 

Door het vervangen van enkele tegels levert u al een bijdrage, denk hierbij bijvoorbeeld aan de geveltuintjes in binnensteden.

2. Een groendak

Groen hoeft natuurlijk niet alleen op de begane grond. Door het toepassen van groen op daken heeft u direct een duurzamer dak. Het kan vaak al op een tuinberging of een schuur. Een groen dak bezorgt u dan ook tal van voordelen:

• Het beschermt uw dak, dit verlengt de levensduur
• Het zorgt voor meer biodiversiteit en schonere lucht
• Regenwater wordt geabsorbeerd
• Het verlaagt de temperatuur
• Gemakkelijk te realiseren en te onderhouden

3. Een groene haag i.p.v. een schutting

Een gemetselde muur of houten schutting zijn perfect om uw privacy te beschermen en de tuin af te sluiten maar ze bieden geen enkele ecologische waarde in de tuin. Een groene haag daarentegen heeft meer te bieden. Het biedt bescherming en nestgelegenheid aan vogels en andere dieren. Ook huisvest het tal van nuttige insecten. Bijkomend voordeel is dat een haag de tuin in de warme periode koeler zal houden dan een muur of schutting (hittestress). En, een haag is ook veel mooier om naar te kijken. De groene achtergrond is rustgevend. Kies bij voorkeur voor een inheemse haag zoals bijv. haagbeuk of liguster. 

4. Verticaal tuinieren

Ook in een kleine tuin of balkon kunt u meer groen aanbrengen. Denk hierbij aan het plaatsen van plantenbakken met klimplanten op uw balkon of het realiseren van een volledig groene wand (greenwall). Ideaal als u weinig ruimte beschikbaar heeft en toch veel planten kwijt wil. Een groene wand ziet er niet alleen mooi uit, maar heeft ook nog andere voordelen; Ze zuiveren de lucht, verhogen de biodiversiteit en verlagen stress.

5. Gerecyclede materialen gebruiken

Het gebruik van de juiste materialen in de tuin kan ook bijdragen aan een duurzamere tuin. Kies bijvoorbeeld voor materialen die hergebruikt (re-use) kunnen worden na hun levensduur. Ook het gebruik van hernieuwbare materialen zoals lokaal onbehandeld (FSC) hout bieden voordelen t.o.v. geïmpregneerd hout, beton of metaal. Tegenwoordig worden er ook steeds meer producten aangeboden die volledig gemaakt zijn van gerecycled materiaal, zoals bijv. de kunststof kantopsluiting van ECOO.

6. Hergebruik van tuinmaterialen

U hoeft natuurlijk niet altijd te kiezen voor nieuwe materialen. Via de bekende marktplaatsen zijn vaak nog de mooiste gebruikte materialen te verkrijgen. Ook zijn er tegenwoordig ook gespecialiseerde handelaren in gebruikte tuin- en bouwmaterialen. Met wat creativiteit stelt u zo een materiaallijst samen voor een mooie EN duurzamere tuin. Alles begint met een tuinontwerp en goede voorbereiding.

7. Waterdoorlatende verharding

Om een tuin begaanbaar te houden zijn natuurlijk paden en terrassen nodig. Een groot nadeel hiervan is dat er vaak gekozen wordt voor beton, keramische en gebakken tegels of klinkers. Deze materialen hebben vaak een minder gunstige ecologische footprint maar laten ook weinig regenwater door naar de ondergrond. Kies daarom bij het ontwerp van een tuin eerder voor een halfverharding zoals grind of split. Dit is uiteraard ook te combineren met tegels. Om een halfverharding toch gemakkelijk begaanbaar te houden voor fietsen, auto of rolstoelen zijn grindplaten een goede aanvulling. 

Heeft u al een tegelterras? dan is het misschien een optie om de tegels zo te leggen dat er een brede voeg ontstaat waarlangs regenwater kan infiltreren. Hiervoor zijn speciale afstandhouders verkrijgbaar. De voeg is dan op te vullen met voegsplit, of beter nog, met groen.

8. Afkoppelen van de regenpijp

Het afkoppelen van de regenpijp naar de hemelwaterafvoer is een eerste stap naar duurzaam waterbeheer in de tuin. Het is een eenvoudige stap om regenwater te hergebruiken of te infiltreren in de tuin. Het regenwater kunt u ter plaatse laten weglopen in de tuin. Als dit niet kan, kunt u ook gebruikmaken van de infiltratiekratten. Door het afkoppelen ontlast u de waterzuivering en behoudt u het (kostbare) water in de tuin. 

9. Regenwaterinfiltratie

Door regenwater te houden op plaats waar het valt draagt u bij aan een goed waterbeheer in de tuin. Regenwaterinfiltratie heeft een aantal voordelen. Het regenwater komt direct in de bodem en zorgt voor een betere grondwaterstand en verhoging van de biodiversiteit. De bodem zal in droge periode minder beregend moeten worden. En, doordat (schoon) regenwater niet naar het riool wordt afgevoerd zal deze minder snel overbelast worden in natte perioden.

Regenwaterinfiltratie met infiltratiekratten is mogelijk in de meeste tuinen, maar het is afhankelijk zijn van de bodemgesteldheid, de grootte van de tuin en de lokale regelgeving.

10. Regenwater hergebruiken

Een andere manier om regenwater optimaal te benutten, is het hergebruiken ervan. Het kostbare regenwater kan dienen voor verschillende doeleinden, zoals het beregenen van de tuin en planten in droge periode of het wassen van uw auto. Uiteraard heeft dit ook financiële voordelen want u bespaart op het gebruik van drinkwater. Het opvangen van regen kan met een eenvoudige regenton of bovengrondse watertank. Deze zijn gemakkelijk te plaatsen en aan te sluiten op de regenpijp.

Gaat u de tuin volledig (opnieuw) aanleggen dan is een grotere ondergrondse regenwaterput of tank wellicht u optie. Deze verzamelt al het water van daken en terrassen zodat u langere tijd kunt genieten van gratis water.

11. Solarverlichting

Een tuin kan niet zonder tuinverlichting. Dan is het toch mooi dat ook hier duurzame mogelijkheden zijn. Kies voor de verlichting van uw tuin voor kwalitatieve solar tuinverlichting. De huidige generatie solarlampen zijn voorzien van geavanceerde zonne-energietechnologie met een hoge capaciteit accu. De hoge lichtopbrengst zorgt ervoor dat u het verschil met conventionele tuinverlichting nauwelijks zult merken. Solar tuinverlichting is verkrijgbaar als tuinspots, wandlampen, lantaarns en staande tuinlampen. Er zijn zelfs modellen die u met uw smartphone kunt bedienen.

12. Composteren

Het composteren van uw tuin- en keukenafval is een duurzame en efficiënte manier van het verwerken van uw afval. Composteren kan met een compostbak of een kleiner compostvat. In bijna iedere tuin zijn er mogelijk om uw tuin- en keukenafval te composteren. Ook hier zien we voordelen op het vlak van duurzaamheid;

• u vermindert de hoeveelheid afval die in afvalcontainer gaat. Dit helpt de uitstoot van broeikasgassen te verminderen en de impact op het milieu te verminderen.
• Door compost te gebruiken in uw tuin, zorgt u voor gezonde, vruchtbare grond waarin planten optimaal kunnen groeien en bloeien.
• Het gebruik van compost vermindert de behoefte aan dure (kunst)meststoffen. In plaats daarvan kunt u gratis compost uit eigen tuin halen. 
• Nuttige organismen aan, zoals regenwormen en micro-organismenzijn dol op compost. Zij in ruil hiervoor structuur van de bodem verbeteren.

13. Onkruid natuurlijk bestrijden

Iedere tuin heeft er last van; ongewenste begroeiing. Het zijn planten die van nature hier voor komen. Ze zullen dan ook telkens terugkomen. Hoewel ze hier thuishoren kan het zijn dat u ze liever niet ziet. Dan is het zaak om ze op een duurzame wijze verwijderen of beter nog, te voorkomen.

Duurzaam bestrijden begint met het voorkomen van ongewenste begroeiing. Dit kan op verschillende manieren. Kies bijvoorbeeld in de ontwerpfase al voor gemakkelijke planten die zorgen dat uw plantenvakken mooi dichtgroeien. (Waar planten staan, staat geen onkruid). Een andere manier om onkruid te voorkomen is het gebruik van bodembedekking zoals boomschors of houtsnippers (liefst uit eigen tuin). Dit houdt veel ongewenste begroeiing tegen, is een voedingsbodem voor insecten en voorkomt dat de bodem minder snel uitdroogt.

Als er eenmaal onkruid is kunt u deze op verschillende manieren verwijderen. Chemisch bestrijding is uiteraard uit den boze. We zullen dus met de hand aan de slag moeten. Regelmatig schoffelen of onkruid (met wortel) uittrekken zijn dan de aangewezen technieken. We noemen dit mechanische onkruidbestrijding.

14. Heet / kokend water

Bij onkruid op bijvoorbeeld bestratingen is een kokend water een oplossing. Bij deze methode zorgt de hoge temperatuur van het water ervoor dat de cellen in de plant barsten, waardoor de plant uitdroogt en gemakkelijk te verwijderen is. Nadeel hiervan is dat hardnekkige wortels vaak niet geraakt worden en de plant weer zal terugkomen.